DMLT हा एक डिप्लोमा कोर्स आहे. कोर्सचा कालावधी १ वर्ष किंवा २ वर्ष असू शकतो. कोर्सचा कालावधी तुम्ही कोणत्या कॉलेजला कोर्स अवलंबून आहे.
DMLT चा फुल फॉर्म: डिप्लोमा इन मेडिकल लॅबोरेटरी टेक्नॉलॉजी. DMLT हा एक मेडिकल लॅब टेकनॉलॉजिस्ट डिप्लोमा कोर्स आहे. म्हणजे जर तुम्हाला लॅब टेक्निशियन व्हायचे असेल तर तुम्ही हा कोर्स करू शकता.
हा कोर्स केल्यावर विद्यार्थी सॅम्पल घेणे, स्लीदेस बनवणे, इ कामे करून डॉक्टरांची मदत करू शकता.हा अभ्यासक्रम पूर्ण झाल्यानंतर विद्यार्थी प्रयोगशाळेतील उपकरणे efficiently हाताळू शकतात.
DMLT कोर्सला प्रवेश घेण्यासाठी मी पात्र आहे का?
DMLT कोर्सला तुम्ही दहावी नंतर, बारावी नंतर आणि पदवी नंतर प्रवेश घेऊ शकता. DMLT कोर्सला प्रवेश शक्यतो दहावीच्या गुणांच्या आधारे दिला जातो.
काही कॉलेज DMLT कोर्सला प्रवेश देण्यासाठी प्रवेश परीक्षा देखील घेऊ शकता. पण शक्यतो असे होत नाही, प्रवेश परीक्षा खूप कमी कॉलेज घेतात.
जर तुम्ही दहावी नंतर DMLT कोर्सला प्रवेश घेत आहात तर –
तुम्ही दहावी पास पाहिजे. पण पास असावेच लागते असे काही नाही. काही कॉलेज दहावी नापास विद्यार्थ्यांना देखील DMLT कोर्सला प्रवेश देतात.
काही कॉलेज मध्ये DMLT साठी प्रवेश घेण्यासाठी तुमचे दहावीमध्ये ५०% पेक्षा जास्त गुण असणे आवश्यक आहे. (हे सगळ्या कॉलेजला लागू होत नाही.
जर तुम्ही बारावी नंतर DMLT कोर्सला प्रवेश घेत आहेत तर –
काही कॉलेज अशी अट ठेऊ शकता कि तुमची बारावी विज्ञान क्षेत्रातून पूर्ण झालेली पाहिजे. काही कॉलेज कोणत्याही स्ट्रॅम मधील विद्यार्थ्यांना DMLT कोर्ससाठी प्रवेश देतात.
काही कॉलेजला प्रवेश घेण्यासाठी तुमचे बारावी मध्ये ५०% पेक्षा जास्त गुण असणे आवश्यक आहे.
जे कॉलेज फक्त science stream मधील विद्यार्थ्यांना प्रवेश देतात ते कॉलेज तुमचे PCB विषय असणे आवश्कय आहे अशी देखील आत टाकू शकता.
आणि तुम्ही दहावी नंतर प्रवेश घेत असाल किंवा बारावी नंतर प्रवेश घेत असाल पण जर कॉलेज प्रवेश परीक्षा घेत असेल तर प्रवेश घेण्यासाठी तुम्हाला प्रवेश परीक्षा देणे आवश्यक आहे.
यावरुन आपल्या हे लक्षात येते कि प्रवेश पात्रता तुम्ही कोणत्या कॉलेजला परवेश घेत आहेत त्यावर अवलंबून आहे.
DMLT कोर्सची प्रवेश प्रक्रिया कशी आहे?
DMLT कोर्सची प्रवेश प्रक्रिया – फॉर्म भरणे, कॉलेजवर फॉर्म जमा करणे, मेरिट लिस्ट लागल्यावर फी भरणे आणि documents जमा करणे.
तुमचे दहावीचे किंवा बारावीचे निकाल लागल्यावर DMLT कोर्सची प्रवेश प्रक्रिया सुरु होते.
सर्वात आधी कॉलेज प्रवेश चालू झाले आहेत याची नोटीस लावते. नोटीस नंतर कॉलेजला प्रवेश फॉर्म देणे चालू होतात. तुम्हाला कॉलेज वर जाऊन प्रवेश फॉर्म घेऊन यायचा आहे.
तुम्हाला फॉर्म भरून कॉलेजवर जमा करण्यासाठी काही कालावधी दिला जातो. त्या कालावधी मध्ये तुम्ही फॉर्म भरून मागितलेल्या कागदपत्रांची xerox त्याला जोडून कॉलेजवर जमा करावेत.
फॉर्म भरल्यावर मेरिट लिस्ट लागते. मेरिट लिस्ट मध्ये तुमचे नाव आल्यावर तुम्ही दिलेल्या कालावधी मध्ये कॉलेजला जाऊन फी भरावी. कॉलेज फी DD/online/कार्ड/बँक ट्रान्सफर/कॅश द्वारे घेऊ शकते.
फी भरतांना तुम्हाला काही कागदपत्रे जमा करण्यास कॉलेज सांगू शकते.
प्रवेश प्रक्रियेदरम्यान लागणारे काही documents/कागदपत्रे आहेत –
- आधार कार्ड
- दहावी/बारावी/डिप्लोमा/पदवीचे सर्टिफिकेट/मार्कशीट
- पासपोर्ट फोटो
- आरक्षित जागेंसाठी तुमचे कास्ट सर्टिफिकेट किंवा दुसरे कागदपत्र मागितले जाऊ शकतात.
टीप – हे फक्त काही कागदपत्रे आहेत, कॉलेज अजून कागदपत्रे मागू शकते, जसे – बोनाफाईड, रहिवासी दाखल, ई. कोणते कागदपत्र लागतील त्याची तुम्ही फॉर्म भरायला कॉलेजवर गेल्यावर माहिती घेऊ शकता.
DMLT कोर्सचा कालावधी किती आहे?
DMLT Course Information in Marathi: अभ्यासक्रमाचा कालावधी – DMLT कोर्सचा कालावधी १ वर्ष, २ वर्ष किंवा ३ वर्ष असू शकतो. काही कॉलेज १ वर्षाचा DMLT कोर्स देतात, काही कॉलेज २ वर्षाचा तर काही कॉलेज ३ वर्षाचा. किती वर्षाचा कोर्स असेल ते तुम्ही कोणत्या कॉलेजला प्रवेश घेत आहेत त्यावर अवलंबून आहे.
DMLT हा तुम्ही online course म्हणून पण उपलब्ध आहे आणि ऑफलाईन पद्धतीने सुद्धा करता येतो. काही कॉलेज online पद्धतीने हा कोर्स घेतात.
आता वरची काही माहिती वाचून तुम्हाला वाटत असेल कि हे काय आहे? प्रवेश दहावीच्या आधारे पण होतात, बारावीच्या आधारे पण होतात किंवा प्रवेश परीक्षा देखील घेऊ शकतात, काहीतरी एक प्रोसेस का नाही? तर याचे उत्तर आहे वेगवेलग्या कॉलेजची वेगवेगळी पद्धत आहे.
हे समजून सांगण्यासाठी मी तुम्हाला DMLT कोर्सच्या ३ कॉलेजबद्दल थोडक्यात माहिती देणार आहे जी वाचल्यावर तुमच्या ह्या शंकांचे निवारण होईल.
DMLT कोर्सचे काही कॉलेज
(DMLT Course Information in Marathi: महाविद्यालयांची यादी)
१. सबअर्बन कॉलेज ऑफ पॅरामेडिकल एजुकेशन, मुंबई
ह्या कॉलेज मध्ये DMLT कोर्सला प्रवेश घेण्यासाठी तुम्ही दहावी पास/नापास किंवा कोणत्याही स्ट्रीम मधून बारावी केलेली पाहिजे. ह्या कॉलेज मध्ये DMLT कोर्स ओंलीने पद्धतीने आणि ऑफलाईन पद्द्नातीने घेतला जातो. सबअर्बन कॉलेज ऑफ पॅरामेडिकल एजुकेशन, मुंबई मध्ये DMLT कोर्सचा कालावधी २ वर्ष आहे.
२. ओऍसिस कॉलेज ऑफ ससान्स & मानजमेंट, पुणे
ह्या कॉलेजमध्ये DMLT कोर्सचा कालावधी २ वर्षाचा आहे. कोर्सला प्रवेश घेण्यासाठी तुम्ही दहावी किंवा बारावी पास पाहिजे.
हे कॉलेज मध्ये लॅब टेक्निशियनचे १ वर्षाचे २ कोर्से देखील आहे.
ह्या कोर्सचे नाव आहेत मेडिकल लॅब टेक्निशियन आणि लॅब शिस्टन्ट टेक्निशियन. ह्या दोन्ही कोर्सचा कालावधी २ वर्ष इतका आहे. दोन्ही कोर्सला प्रवेश घेण्यासाठी तुम्ही दहावी पास असणे गरजेचे आहे. कॉलेजला प्रवेश मेरिटच्या आधारे होतो.
३. दम्यानी DMLT इन्स्टिटयूट, ठाणे
ह्या कॉलेज मध्ये DMLT कोर्सचा कालावधी १ वर्ष आणि २ वर्ष आहे. तुम्ही १ वर्षाचा किंवा २ वर्षाचा DMLT कोर्स ह्या कॉलेजला करू शकता. हे कॉलेज ठाणे मध्ये आहे.
DMLT कोर्सची फी किती आहे? कोर्स करतांना मला किती खर्च येईल?
DMLT कोर्सला किती फी असेल हे तुम्ही कोणत्या कॉलेजला प्रवेश घेत आहेत त्यावर अवलंबून आहे. तरी आपण वार्षिक १५,००० ते १,००,००० रुपये इतक्या फी ची अपेक्षा करू शकता.
कॉलेज फी सोडून तुम्हाला कोर्ससाठी लागणाऱ्या सामानाचा देखील खर्च येईल. जर तुम्ही बाहेरगावी जाऊन कोर्स करणार असाल आणि हॉस्टेलला राहून कोर्स करणार असाल तर हॉस्टेलचा खर्च वाढेल. हॉस्टेल बरोबर तुमचा खायचा प्यायचा खर्च देखील वाढेल. हा सगळा खर्च तुमचे हॉस्टेल कुठे आहे त्यावर अवलंबून आहे.
मी पुण्यामध्ये आकुर्डी भागात इंजिनीरिंग शिकत होतो तेव्हा मला हॉस्टेल खर्च साधारणपणे ३,५०० प्रति महिना यायचा आणि मेस चा ३,००० रुपये प्रति महिना इतका खर्च यायचा. माझा मित्र शिर्डी जवळील कोपरगाव मध्ये राहून त्याचा डिप्लोमा कोर्स करत होता, त्याला प्रति महिना हॉस्टेल खर्च १,००० रुपये आणि मेसचा खर्च प्रति महिना १,५०० रुपये इतका यायचा.
DMLT कोर्समध्ये मला काय शिकवले जाते? (DMLT Course Information in Marathi)
DMLT कोर्समध्ये तुम्हाला लॅब टेस्टिंग बद्दल वेगवेगळ्या गोष्टी शिकवल्या जातात. लॅब मध्ये टेस्ट्स करून लॅब टेक्निशियन डॉक्टरला आजाराचे निवारण करण्यास मदत करतो.
DMLT कोर्समध्ये तुम्हाला शरीरशास्त्रात (anatomy), physiology, सूक्ष्मजीवशास्त्र (microbiology), जीवनशास्त्र (biochemistry), pathology हे विषय शिकवले जातात. (DMLT Course Information in Marathi: Syllabus)
- शरीरशास्त्रात (Anatomy) – शरीरशास्त्रात तुम्हाला हाडे आणि शरीराच्या अवयवांबद्दल शिकवले जाते.
- Physiology – शरीरविज्ञान मध्ये आपल्याला विविध महत्वाच्या अवयवांबद्दल शिकवले जाते.
- सूक्ष्मजीवशास्त्र (Microbiology) – मायक्रोबायोलॉजीमध्ये आपल्याला बॅक्टिओलॉजी, विषाणूशास्त्र, परजीवी विज्ञान, बुरशीचे आणि डाग-दागांबद्दल शिकवले जाते.
- जीवनशास्त्र (Biochemistry) – जीवशास्त्रात तुम्हाला अजैविक रसायनशास्त्र, द्रावण तयार करणे, सेंद्रिय रसायनशास्त्र, जैवरासायनिक नमुना संग्रह, प्लाझ्माचे पृथक्करण, मूत्र आणि मलची रासायनिक तपासणी याबद्दल शिकवले जाते.
- Pathology – पॅथॉलॉजीमध्ये आपल्याला नमुने गोळा करणे, एचबी, आरबीसी गणना, लेबलिंग, अहवाल देणे आणि अहवाल पाठविणे शिकविले जाते.
यावरून तुम्हाला अंदाज आलाच असेल कि DMLT कोर्समध्ये तुम्हाला काय शिकवले जाईल. लक्षात राहूद्या कि हा फक्त अभ्यासक्रमाचा सारांश आहे, तुम्हाला DMLT कोर्समध्ये याबद्दल भरपूर काही शिकवले जाईल.
DMLT कोर्सनंतर मी काय करू शकतो?
DMLT कोर्स नंतर तुम्ही जॉब करू शकता किंवा पुढे आपले शिक्षण चालू ठेऊ शकता.
ह्या दोन्ही गोष्टींबद्दल आपण थोडक्यात माहिती घेऊया.
DMLT कोर्स नंतर जॉब/नोकरी करणे
DMLT कोर्स पूर्ण झाला म्हणजे तुम्ही लॅब टेक्निशीन म्हणून काम करण्यासाठी पात्र होतात.
कोर्स झाल्यावर तुम्ही नोकरी करू शकता. तुम्हाला लॅब टेक्नॉलॉजिस्ट, लॅब टेक्निशिअन, किंवा लॅब वर्कर म्हणून नोकरी भेटेल.
DMLT कोर्स झाल्यावर तुम्ही ह्या ठिकाणी नोकरी करू शकता –
- दवाखाने – तुम्ही सरकारी किंवा खाजगी दवाखान्यामध्ये नोकरी करू शकता.
- नर्सिंग होम – तुम्ही नर्सिंग होम मध्ये लॅब टेक्निशियन म्हणून नोकरी करू शकता.
- कंपनी – तुम्ही फार्म किंवा मेडिकल कंपनी मध्ये काम करू शकता.
- तुम्हाला मेडिकल कॉलेजमध्ये देखील काम भेटते.
आता तुमच्या मनात विचार येत असेल कि नेमके मला काय काम करावे लागतील?
तर आपण याचे उत्तर देखील पाहू.
लॅब टेक्निशियन म्हणून तुम्हाला करावी लागणारी काही कामे आहे:
- लॅब स्वच्छ करणे
- रक्ताची तपासणी करणे
- लॅब मधील उपकरणांची हाताळणी करणे
- स्पेसिमेन बनवणे
DMLT कोर्सनंतर पुढे शिक्षण घेणे
DMLT कोर्स नंतर तुम्ही पदवीधर कोर्स किंवा सर्टिफिकेट कोर्स करू शकता.
DMLT कोर्स नंतर जर तुम्हाला पदवीधर कोर्स करायचा असेल तर BMLT कोर्स हा एक चांगला पर्याय आहे. BMLT म्हणजे बॅचलर ऑफ मेडिकल लॅब टेक्नॉलॉजी. बरेच विद्यार्थी DMLT कोर्सनंतर BMLT करतात.
दुसरा पर्याय आहे मेडिकल लॅब टेक्नॉलॉजी मध्ये B.Sc डिग्री करणे. हा देखील एक चांगला पर्याय आहे.
जर तुम्हाला लॅब टेक्निशियन सर्टिफिकेट कोर्स करायचे असतील तर तुम्ही ते देखील करू शकता.
DMLT कोर्सबद्दल विचारले जाणारे काही FAQs
DMLT कोर्स केल्यावर मला किती पगार भेटेल?
DMLT कोर्सनंतर तुम्हाला प्रति महिना १५,००० ते ४०,००० रुपये इतका पगार भेटू शकतो. टिप – तुम्ही कुठे नोकरी करत आहेत त्यावर तुमचा पगार अवलंबून आहे.
DMLT हे एक चांगले करिअर आहे का?
DMLT हे एक चांगले करिअर आहे पण हे लक्षात ठेवणे महत्वाचे आहे कि DMLT हा एक डिप्लोमा कोर्स आहे.
तुम्ही DMLT नंतर BMLT हा कोर्स करू शकता.
BMLT हा पदवीधर कोर्स आहे जो तुम्ही बारावीनंतर किंवा DMLT नंतर करू शकता.
मी दहावी नंतर DMLT कोर्स करू शकतो का?
हो, तुम्ही दहावी नंतर DMLT कोर्स करू शकता.
मी बारावी नंतर DMLT कोर्स करू शकतो का?
हो, तुम्ही बारावी नंतर DMLT कोर्स करू शकता.
मी DMLT कोर्स पूर्ण केल्यावर माझी स्वतःची लॅब उघडू शकतो का?
DMLT कोर्स पूर्ण केला म्हणजे तुम्ही तुमची लॅब उघडू शकता असे नाही.
लॅब उघडण्यासाठी भारतीय वैद्यकीय परिषदेच्या काही अटी आहेत आणि त्यातली एक अट आहे कि तुमची MBBS किंवा MD डिग्री पूर्ण असणे आवश्यक आहे.
DMLT कोर्सनंतर मला नोकरी भेटेल का?
हो, DMLT कोर्स पूर्ण झाल्यावर तुम्हाला लॅब टेक्निशियन, लॅब अससिस्टन्ट, हेअल्थ केर अससिस्टन्ट म्हणून जॉब मिळेल.
DMLT हा सोपा कोर्स आहे का?
ज्यांना पॅरामेडिकल कोर्स मध्ये रुची आहे त्यांना हा कोर्स सोपा आहे.
बाकी विद्यार्थ्यांसाठी DMLT कोर्स बऱ्यापैकी सोपा आहे.
मी B.Sc नंतर DMLT कोर्स करू शकतो का?
कोणत्याही स्ट्रीम मधून बारावी झालेला कोणताही विद्यार्थी DMLT कोर्स करू शकतो.
तुमची B.Sc झालेली असली तरी तुम्हाला तुमच्या बारावीच्या गुणांच्या आधारे DMLT कोर्सला प्रवेश भेटेल.
DMLT कोर्सची प्रवेश प्रक्रिया कधी चालू होते?
दहावीचे आणि बारावीचे निकाल जाहीर होताच DMLT कोर्सची प्रवेश प्रक्रिया सुरु होते.
“DMLT Course Information in Marathi” पोस्ट वाचल्याबद्दल धन्यवाद
आम्हाला फॉलो करा -

जय विजय काळे
नमस्कार 🙏 मी MarathiHQ.com चा लेखक आणि संस्थापक आहे. MarathiHQ.com ही शैक्षणिक माहिती देणारी वेबसाईट आहे. तुम्हाला MarathiHQ.com या साइटवर अभ्यासक्रम, प्रवेश परीक्षा आणि स्पर्धा परीक्षांची माहिती मिळेल.
आम्ही तुम्हाला परीक्षेच्या तारखा, निकालाच्या तारखा, कोर्स अपडेट यासारख्या शिक्षणाबद्दल अपडेट देऊ. YouTube वर आमच्याशी कनेक्ट व्हा!