ज्या विद्यार्थ्यांची मेडिकल लॅब टेक्नॉलॉजीच्या फील्डमध्ये काम करण्याची इच्छा आहे ते विद्यार्थी डीएमएलटी कोर्सला प्रवेश घेतात. तुम्ही हा लेख वाचत आहात कारण तुम्ही मेडिकल लॅब तंत्रज्ञान क्षेत्रात करिअर करण्याचा विचार करत आहात. या मार्गदर्शकामध्ये मी तुम्हाला अभ्यासक्रम, प्रवेश प्रक्रिया, DMLT नंतर तुम्ही काय करू शकता याबद्दल तुम्हाला माहिती असणे आवश्यक असलेल्या सर्व गोष्टी समजावून सांगेन.
MEDICAL LABORATORY TECHNOLOGY काय आहे?
वैद्यकीय प्रयोगशाळा तंत्रज्ञान (MEDICAL LAB TECHNOLOGY) ही आरोग्यसेवा उद्योगाची एक शाखा आहे. हे वेगवेगळ्या वैद्यकीय नमुन्याचे (रक्त, मूत्र, ऊती, शरीरातील इतर द्रव) विश्लेषण करतात. हे विश्लेषण वैद्यकीय तज्ञांना रुग्णांच्या वैद्यकीय स्थितीचे निदान, उपचार आणि निरीक्षण करण्यात मदत करते. त्यामुळे वैद्यकीय क्षेत्रात MEDICAL LAB TECHNOLOGY किती महत्त्वाचे आहे, याचा अंदाज तुम्ही लावू शकता. वैद्यकीय प्रयोगशाळा तंत्रज्ञानाशिवाय हेल्थकेअर उद्योग चालवणे जवळजवळ अशक्य आहे.
MEDICAL LAB TECHNOLOGY (MLT) क्षेत्रात प्रवेश करण्यासाठी हे मार्ग आहेत –
- CMLT (वैद्यकीय प्रयोगशाळा तंत्रज्ञानातील CERTIFICATE)
- DMLT (वैद्यकीय प्रयोगशाळा तंत्रज्ञान डिप्लोमा)
- ADMLT(वैद्यकीय प्रयोगशाळा तंत्रज्ञानातील ADVANCE डिप्लोमा)
- BMLT (वैद्यकीय प्रयोगशाळा तंत्रज्ञान बॅचलर)
- PGDMLT
- MMLT
DMLT अभ्यासक्रम माहिती | DMLT COURSE INFORMATION IN MARATHI
DMLT चे पूर्ण रूप आहे – वैद्यकीय प्रयोगशाळा तंत्रज्ञान डिप्लोमा. DMLT हा दोन वर्षांचा डिप्लोमा कोर्स आहे जो MSBSVET च्या आरोग्य सेवा क्षेत्रांतर्गत सूचीबद्ध आहे. हा अभ्यासक्रम विद्यार्थ्यांना वैद्यकीय प्रयोगशाळा तंत्रज्ञ होण्यासाठी आवश्यक असलेल्या विविध कौशल्यांचे प्रशिक्षण देतो.
DMLT अभ्यासक्रमाची उद्दिष्टे –
- हा कोर्से तुमची तांत्रिक कौशल्ये विकसित करतो जी कामासाठी प्रयोगशाळेत आवश्यक आहेत
- हा कोर्से तुमचे काम करण्यासाठी तुम्हाला जी विविध तंत्रे आणि प्रक्रिया लागतात ते शिकवतो
- हा कोर्से तुम्हाला लॅबमध्‍ये वेगवेगळी उपकरणे कशी वापरायची याची तुम्हाला ओळख करून देते
- हा कोर्से तुम्हाला प्रयोगशाळेच्या सुरक्षा प्रोटोकॉलबद्दल शिक्षण देतो.
DMLT कोर्स तुम्हाला एमएलटी क्षेत्रात वेगवेगळ्या नोकरीच्या भूमिकेसाठी तयार होण्यास मदत करतो.
तुम्ही DMLT मध्ये प्रवेश कसा घेऊ शकता?
हा सर्वात मोठा प्रश्न आहे – मी प्रवेश घेऊ शकतो का? तुम्ही DMLT कोर्सला प्रवेश घेऊ शकता की नाही हे जाणून घेण्यासाठी तुम्ही स्वतःला खालील प्रश्न विचारले पाहिजेत – मी या कोर्सला प्रवेश घेण्यास पात्र आहे का? मी या कोर्सची फी भरू शकतो का? प्रवेश घेण्यासाठी आवश्यक असलेली कागदपत्रे माझ्याकडे आहेत का? खाली त्यांच्याबद्दल वाचा आणि तुम्ही कोर्सला प्रवेश घेऊ शकता का ते तुम्ही ठरवू शकता.
मी DMLT मध्ये प्रवेश घेण्यास पात्र आहे का?
डीएमएलटी अभ्यासक्रमाच्या प्रवेशासाठी पात्रता अटी संपूर्ण महाराष्ट्रात सारख्याच आहेत. चला त्यांच्याकडे एक एक नजर टाकूया.
- शिक्षण – MSBSVET नुसार तुम्ही 10वी उत्तीर्ण झाल्यावर DMLT अभ्यासक्रमासाठी प्रवेश घेऊ शकता. SCOPE कॉलेज सारखी महाविद्यालये DMLT ला दहावीनंतर प्रवेश देतात. अशी काही महाविद्यालये आहेत ज्यात DMLT मध्ये प्रवेश घेण्यासाठी तुम्हाला 12वी उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे. मी SAHYOG कॉलेज, VIROHAN कॉलेज यांसारख्या काही महाविद्यालयांच्या वेबसाइट्सवर संशोधन केले ज्यांनी शैक्षणिक पात्रता निकष 12वी पास असे सांगितले आहे. त्यामुळे तुम्ही ज्या महाविद्यालयात प्रवेश घेणार आहात त्या महाविद्यालयाने ठरवून दिलेल्या पात्रतेच्या निकषानुसार तुम्ही 10वी नंतर किंवा 12वी नंतर DMLT मध्ये प्रवेश घेऊ शकता. 12वी नंतरच प्रवेश देणाऱ्या महाविद्यालयांनी कोणतेही प्रवाहाचे निकष लावलेले नाहीत, त्यामुळे 12वीच्या तिन्ही प्रवाहातील (विज्ञान, कला, वाणिज्य) विद्यार्थी DMLT मध्ये प्रवेश घेऊ शकतात.
- वय – DMLT कोर्सच्या प्रवेशासाठी किमान वयाची अट १४ वर्षे आहे.
- किमान गुण – पात्रता परीक्षेतील किमान गुण हे MLT महाविद्यालयांद्वारे सेट केलेल्या महत्त्वपूर्ण पात्रता निकषांपैकी एक आहे. तुमचे पात्रता परीक्षेत (10वी किंवा 12वी) किमान 40% ते 50% गुण आवश्यक आहेत.
आपण असा निष्कर्ष काढू शकतो की तुम्ही काही MLT संस्थांमध्ये 10वी नंतर DMLT कोर्स करू शकता परंतु काहींना तुम्हाला 12 वी पूर्ण करणे आवश्यक आहे. हे स्पष्ट आहे की ज्यांची 12 वी पूर्ण झालेली आहे ते DMLT अभ्यासक्रमासाठी प्रवेश घेऊ शकतात.
DMLT साठी फी किती असेल?
DMLT कोर्सला किती फी असेल हे तुम्ही कोणत्या कॉलेजला प्रवेश घेत आहेत त्यावर अवलंबून आहे. तरी आपण वार्षिक १५,००० ते १,००,००० रुपये इतक्या फी ची अपेक्षा करू शकता. कॉलेज फी सोडून तुम्हाला कोर्ससाठी लागणाऱ्या सामानाचा देखील खर्च येईल. जर तुम्ही बाहेरगावी जाऊन कोर्स करणार असाल आणि हॉस्टेलला राहून कोर्स करणार असाल तर हॉस्टेलचा खर्च वाढेल. हॉस्टेल बरोबर तुमचा खायचा प्यायचा खर्च देखील वाढेल. हा सगळा खर्च तुमचे हॉस्टेल कुठे आहे त्यावर अवलंबून आहे.
DMLT अभ्यासक्रमाच्या प्रवेशासाठी मला कोणती कागदपत्रे लागतील?
प्रवेश प्रक्रियेदरम्यान लागणारे काही documents/कागदपत्रे आहेत –
- आधार कार्ड
- दहावी/बारावी/डिप्लोमा/पदवीचे सर्टिफिकेट/मार्कशीट
- पासपोर्ट फोटो
- आरक्षित जागेंसाठी तुमचे कास्ट सर्टिफिकेट किंवा दुसरे कागदपत्र मागितले जाऊ शकतात.
टीप – हे फक्त काही कागदपत्रे आहेत, कॉलेज अजून कागदपत्रे मागू शकते, जसे – बोनाफाईड, रहिवासी दाखल, ई. कोणते कागदपत्र लागतील त्याची तुम्ही फॉर्म भरायला कॉलेजवर गेल्यावर माहिती घेऊ शकता.
DMLT कोर्सची प्रवेश प्रक्रिया कशी आहे?
तुमचे दहावीचे किंवा बारावीचे निकाल लागल्यावर DMLT कोर्सची प्रवेश प्रक्रिया सुरु होते.
- सर्वात आधी कॉलेज प्रवेश चालू झाले आहेत याची नोटीस लावते. नोटीस नंतर कॉलेजला प्रवेश फॉर्म देणे चालू होतात. तुम्हाला कॉलेज वर जाऊन प्रवेश फॉर्म घेऊन यायचा आहे.
- तुम्हाला फॉर्म भरून कॉलेजवर जमा करण्यासाठी काही कालावधी दिला जातो. त्या कालावधी मध्ये तुम्ही फॉर्म भरून मागितलेल्या कागदपत्रांची xerox त्याला जोडून कॉलेजवर जमा करावेत.
- फॉर्म भरल्यावर मेरिट लिस्ट लागते. मेरिट लिस्ट मध्ये तुमचे नाव आल्यावर तुम्ही दिलेल्या कालावधी मध्ये कॉलेजला जाऊन फी भरावी. कॉलेज फी DD/online/कार्ड/बँक ट्रान्सफर/कॅश द्वारे घेऊ शकते.
- फी भरतांना तुम्हाला काही कागदपत्रे जमा करण्यास कॉलेज सांगू शकते.
तुम्हाला कोणत्या महाविद्यालयात प्रवेश घ्यायचा आहे हे तुम्ही आधीच ठरवले असेल, तर तुम्ही महाविद्यालयाच्या कार्यालयाशी संपर्कात राहावे आणि प्रवेश प्रक्रियेची खात्री करून घ्यावी.
DMLT कोर्समध्ये मला काय शिकवले जाते?
DMLT कोर्समध्ये तुम्हाला लॅब टेस्टिंग बद्दल वेगवेगळ्या गोष्टी शिकवल्या जातात. लॅब मध्ये टेस्ट्स करून लॅब टेक्निशियन डॉक्टरला आजाराचे निवारण करण्यास मदत करतो. तुम्हाला DMLT कोर्समध्ये आवश्यक THEORY आणि प्रयोगशाळा प्रशिक्षण दिले जाते. तुम्हाला काय शिकवले जाते ते पाहू या. DMLT कोर्समध्ये तुम्हाला खालील विषय शिकवले जातात-
- इंग्रजी (संवादाच्या उद्देशाने इंग्रजी शिकवले जाते.)
- शरीरशास्त्र, शरीरविज्ञान आणि पॅथॉलॉजी
- बायोकेमिस्ट्री
- सूक्ष्मजीवशास्त्र आणि वैद्यकीय निगा
- तुम्हाला विविध स्पेशलायझेशन देखील ऑफर केले जातात जसे – मायक्रोबायोलॉजी, ब्लड बँकिंग, इम्युनोलॉजी इ.
यावरून तुम्हाला अंदाज आलाच असेल कि DMLT कोर्समध्ये तुम्हाला काय शिकवले जाईल.
DMLT कोर्सनंतर मी काय करू शकतो?
DMLT कोर्स पूर्ण झाला म्हणजे तुम्ही लॅब टेक्निशीन म्हणून काम करण्यासाठी पात्र होतात. कोर्स झाल्यावर तुम्ही नोकरी करू शकता. तुम्हाला लॅब टेक्नॉलॉजिस्ट, लॅब टेक्निशिअन, किंवा लॅब वर्कर म्हणून नोकरी भेटेल.
DMLT कोर्स झाल्यावर तुम्ही ह्या ठिकाणी नोकरी करू शकता –
- दवाखाने – तुम्ही सरकारी किंवा खाजगी दवाखान्यामध्ये नोकरी करू शकता.
- नर्सिंग होम – तुम्ही नर्सिंग होम मध्ये लॅब टेक्निशियन म्हणून नोकरी करू शकता.
- कंपनी – तुम्ही फार्म किंवा मेडिकल कंपनी मध्ये काम करू शकता.
- तुम्हाला मेडिकल कॉलेजमध्ये देखील काम भेटते.
आता तुमच्या मनात विचार येत असेल कि नेमके मला काय काम करावे लागतील? तर आपण याचे उत्तर देखील पाहू. लॅब टेक्निशियन म्हणून तुम्हाला करावी लागणारी काही कामे आहे:
- लॅब स्वच्छ करणे
- रक्ताची तपासणी करणे
- लॅब मधील उपकरणांची हाताळणी करणे
- स्पेसिमेन बनवणे
DMLT कोर्सबद्दल विचारले जाणारे काही FAQs
DMLT कोर्स केल्यावर मला किती पगार भेटेल?
DMLT कोर्सनंतर तुम्हाला प्रति महिना १५,००० ते ४०,००० रुपये इतका पगार भेटू शकतो. टिप – तुम्ही कुठे नोकरी करत आहेत त्यावर तुमचा पगार अवलंबून आहे.
DMLT हे एक चांगले करिअर आहे का?
DMLT हे एक चांगले करिअर आहे पण हे लक्षात ठेवणे महत्वाचे आहे कि DMLT हा एक डिप्लोमा कोर्स आहे. तुम्ही DMLT नंतर BMLT हा कोर्स करू शकता. BMLT हा पदवीधर कोर्स आहे जो तुम्ही बारावीनंतर किंवा DMLT नंतर करू शकता.
मी दहावी नंतर DMLT कोर्स करू शकतो का?
हो, तुम्ही दहावी नंतर DMLT कोर्स करू शकता.
मी बारावी नंतर DMLT कोर्स करू शकतो का?
हो, तुम्ही बारावी नंतर DMLT कोर्स करू शकता.
मी DMLT कोर्स पूर्ण केल्यावर माझी स्वतःची लॅब उघडू शकतो का?
DMLT कोर्स पूर्ण केला म्हणजे तुम्ही तुमची लॅब उघडू शकता असे नाही. लॅब उघडण्यासाठी भारतीय वैद्यकीय परिषदेच्या काही अटी आहेत आणि त्यातली एक अट आहे कि तुमची MBBS किंवा MD डिग्री पूर्ण असणे आवश्यक आहे.
DMLT कोर्सनंतर मला नोकरी भेटेल का?
हो, DMLT कोर्स पूर्ण झाल्यावर तुम्हाला लॅब टेक्निशियन, लॅब अससिस्टन्ट, हेअल्थ केर अससिस्टन्ट म्हणून जॉब मिळू शकतो.
DMLT हा सोपा कोर्स आहे का?
ज्यांना पॅरामेडिकल कोर्स मध्ये रुची आहे त्यांना हा कोर्स सोपा आहे.
मी B.Sc नंतर DMLT कोर्स करू शकतो का?
कोणत्याही स्ट्रीम मधून बारावी झालेला कोणताही विद्यार्थी DMLT कोर्स करू शकतो. तुमची B.Sc झालेली असली तरी तुम्हाला तुमच्या बारावीच्या गुणांच्या आधारे DMLT कोर्सला प्रवेश भेटेल.
DMLT कोर्सची प्रवेश प्रक्रिया कधी चालू होते?
दहावीचे आणि बारावीचे निकाल जाहीर होताच DMLT कोर्सची प्रवेश प्रक्रिया सुरु होते.
